Σκοτεινές, ιστορικές και επιβλητικές: οι λέξεις που περιγράφουν τις κατακόμβες στην Ευρώπη. Γοητευτικές, με μια ακαταμάχητη σκοτεινή σαγήνη, οι υπόγειες στοές σε κάθε γωνιά της ηπείρου έχουν συνδεθεί βαθιά με την ιστορία της Ευρώπης, από την αρχαιότητα έως σήμερα.
Νεκροταφεία, υπόγειες πολιτείες, οστεοφυλάκια, καταφύγια και άλλες υπόγειες δομές αποτελούν πτυχές ενός από τα πλέον ανεξερεύνητα κεφάλαια της ηπείρου. Οι κατακόμβες, με την αινιγματική τους αύρα, τραβούν σαν μαγνήτης τους επισκέπτες σε ένα ταξίδι στα άδυτα της ιστορίας.
Ρώμη
Γνωστή για το Κολοσσαίο και το Βατικανό, η Αιώνια Πόλη κρύβει μια δεύτερη, υπόγεια διάσταση. Κάτω από τη σύγχρονη, πολύβουη Ρώμη, απλώνεται ένας παράλληλος κόσμος γεμάτος κατακόμβες, κρύπτες, υπόγειες στοές και αρχαία νεκροταφεία. Ένα σημαντικό μέρος αυτού του δικτύου είναι επισκέψιμο, προσφέροντας στους ταξιδιώτες μια σπάνια ευκαιρία να γνωρίσουν την κρυμμένη Ρώμη, γεμάτη μυστήριο, σιωπή και ιστορικό βάθος. Είναι ένας κόσμος που αποκαλύπτεται μόνο σε όσους είναι πρόθυμοι να τον εξερευνήσουν.
Η κατακόμβη της Δομιτίλλας, του Αγίου Καλλίστου, του San Sebastiano και του San Pancrazio είναι μόνο μερικές από τις κατακόμβες της Ρώμης που είναι σήμερα πλήρως επισκέψιμες, ξεδιπλώνοντας ένα από τα πιο αθέατα κεφάλαια της χριστιανικής ιστορίας της Αιώνιας Πόλης. Στην κατακόμβη του Αγίου Καλλίστου ενταφιάστηκαν 16 πάπες, ενώ συνολικά, στις ρωμαϊκές κατακόμβες, υπολογίζεται πως βρέθηκαν οι ταφές περίπου 500.000 πρώιμων χριστιανών, σε ένα υπόγειο δίκτυο που φτάνει σε βάθος έως και 20 μέτρα και εκτείνεται σε δεκάδες χιλιόμετρα.
Μπρνο
Η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Τσεχίας, το Μπρνο, φημίζεται για τις παμπ, τη μπίρα της και ένα από τα πιο παράξενα υπόγεια οστεοφυλάκια της Ευρώπης. Το χριστιανικό οστεοφυλάκιο της Εκκλησίας του Αγίου Ιακώβου (Brněnská kostnice) είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στην ευρωπαϊκή ήπειρο μετά τις κατακόμβες του Παρισιού.
Παρότι περιορισμένο σε έκταση, το οστεοφυλάκιο προκαλεί δέος: στο εσωτερικό του φυλάσσονται τα οστά περισσοτέρων από 50.000 ανθρώπων, ανάμεσά τους και μοναχοί του Τάγματος των Καπουκίνων, καθώς και επιφανείς κάτοικοι της Μοραβίας, της ιστορικής περιοχής της οποίας πρωτεύουσα είναι το Μπρνο.
Τελευταίος σταθμός, ο λαβύρινθος κάτω από τη δημοτική αγορά της πόλης, όπου ένα σύστημα υπόγειων διαδρόμων που δημιουργήθηκε στα τέλη του Μεσαίωνα συνέδεε κελάρια αποθήκευσης κρασιού, μπίρας και τροφίμων. Η υπόγεια αυτή εγκατάσταση λειτουργούσε ως μεγάλη αστική αποθήκη, αποτυπώνοντας μέσα από τη χρήση της τη διατροφική ιστορία του Μπρνο, μια γεύση του παρελθόντος που μας συνδέει με την καθημερινότητα του τότε.
Μάλτα
Χαρακτηρισμένο ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO από το 1980, το Hypogeum του Ħal Saflieni συγκαταλέγεται στα πιο μυστηριώδη και αλλόκοτα υπόγεια μνημεία της Ευρώπης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρχαιολόγων, κατασκευάστηκε περίπου το 4100 π.Χ., καθιστώντας το το αρχαιότερο γνωστό υπόγειο λατρευτικό οικοδόμημα στον κόσμο. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας του, ο λαβυρινθώδης αυτός υπόγειος χώρος φαίνεται πως χρησιμοποιήθηκε ως τόπος τελετουργιών και ταφής. Στο απόγειό του, περιλάμβανε έως και 7.000 ταφές, γεγονός που καταδεικνύει τον κεντρικό του ρόλο στους προϊστορικούς πολιτισμούς της Μάλτας. Σήμερα, το Hypogeum θεωρείται ένα από τα πιο ευάλωτα μνημεία της Ευρώπης, καθώς η αυξημένη υγρασία και η μικροβιακή φθορά που προκαλείται από την ανθρώπινη παρουσία, το καθιστούν εξαιρετικά ευαίσθητο. Η πρόσβαση επιτρέπεται μόνο σε περιορισμένο αριθμό επισκεπτών ημερησίως, βάσει αυστηρού πρωτοκόλλου. Τα περισσότερα από τα κινητά ευρήματα που ήρθαν στο φως κατά τη διάρκεια των πολυετών ανασκαφών, εκτίθενται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Βαλέτας.
Παρίσι
Για τους μυημένους, το Παρίσι δεν είναι μόνο ο Πύργος του Άιφελ και το Λούβρο. Κάτω από την πόλη, ανάμεσα σε εκτεταμένα δίκτυα υπονόμων και γραμμών του μετρό, απλώνονται οι περιβόητες Κατακόμβες του Παρισιού. Μέχρι τον 17ο αιώνα, η γαλλική πρωτεύουσα αντιμετώπιζε ένα σοβαρό πρόβλημα κορεσμού των νεκροταφείων. Η ραγδαία αύξηση του πληθυσμού είχε ως αποτέλεσμα πολλοί νεκροί να θάβονται πρόχειρα ή χωρίς υγειονομικές συνθήκες, προκαλώντας δυσοσμία, μολύνσεις και κοινωνική αναστάτωση. Ως λύση, αποφασίστηκε να μεταφερθούν ανθρώπινα οστά από υπερκορεσμένα κοιμητήρια σε ένα εκτεταμένο υπόγειο δίκτυο λατομείων -σήραγγες που υπήρχαν ήδη από τα ρωμαϊκά χρόνια. Έτσι, μεγάλο μέρος του υπεδάφους της πόλης μετατράπηκε σταδιακά σε οστεοφυλάκιο. Οι σημερινές Κατακόμβες του Παρισιού είναι ένα εντυπωσιακό υπόγειο μνημείο, όπου φυλάσσονται τα οστά περισσοτέρων από έξι εκατομμύρια ανθρώπων. Πρόκειται για ένα από τα πιο σκοτεινά, αλλά και δημοφιλή αξιοθέατα της πόλης: ένα ταξίδι στην ιστορία της θνητότητας, σκαλισμένο στη σιωπή των λίθων.
Διαβάστε ακόμα:
Η Ρώμη κάτω από τη Ρώμη – Τεράστιες κατακόμβες και χαμένες εκκλησίες
Μάλτα: Ένα City Break που αξίζει να βάλετε στην ταξιδιωτική σας bucket list
Πώς να δείτε το Παρίσι μέσα σε λίγες μόνο ώρες
